Vier op de tien Nederlandse werknemers (40 procent) zegt meer uitdaging of afwisseling te willen in het werk om te voorkomen dat ze in een zogeheten ‘spookmodus’ belanden. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van Top Employers Institute onder ruim duizend werknemers in organisaties met meer dan 250 medewerkers.

Werknemers vaak mentaal afwezig

De spookmodus verwijst naar medewerkers die fysiek aanwezig zijn, maar mentaal afwezig: ze voeren hun taken uit op de automatische piloot of wekken de indruk te werken, terwijl hun aandacht elders is.
Volgens het onderzoek heeft 37 procent van de werknemers weleens meegemaakt dat ze ‘ingelogd maar mentaal afwezig’ zijn. Daarnaast doet één op de vijf (18 procent) soms alsof ze werken, terwijl ze in werkelijkheid op sociale media scrollen of online winkelen. Een nog grotere groep, 43 procent, zegt regelmatig door e-mails of documenten te klikken zonder echt te registreren wat ze lezen.

Ook technologie speelt een rol: één op de tien (10 procent) werknemers gebruikt AI-tools om automatisch antwoorden te genereren, enkel om denkwerk te vermijden. Vooral jongeren onder de 35 jaar doen dit vaker (35 procent).

Geen ‘quiet quitting’, maar een alarmsignaal

Volgens Top Employers Institute is de zogenoemde spookmodus geen vorm van ‘quiet quitting’ – waarbij medewerkers bewust alleen doen wat strikt noodzakelijk is. In spookmodus gebeurt het onbewust: werknemers voeren hun werk uit, maar zonder mentale betrokkenheid.

David Plink, CEO van Top Employers Institute, benadrukt dat dit een belangrijk signaal is voor werkgevers: “Medewerkers belanden niet zomaar in een spookmodus omdat ze lui zijn. Vaak is het een teken dat er iets anders speelt, en dat moeten we serieus nemen. In een tijd van hybride werken en arbeidsmarktkrapte is het slim om verder te kijken dan alleen het aantrekken van talent. Werkgevers doen er goed aan te investeren in werk dat inspireert, uitdaagt en ruimte biedt voor eigen initiatief.”

Betrokkenheid vasthouden

Volgens Plink ligt de sleutel in het creëren van afwisselend werk met voldoende autonomie en groeikansen. “De oproep is helder: zorg voor werk dat blijft prikkelen en inhoudelijk iets te bieden heeft,” aldus Plink.

Over het onderzoek

Het onderzoek werd in opdracht van Top Employers Institute uitgevoerd door MarktEffect onder ruim 1.000 Nederlandse werknemers, werkzaam bij organisaties met minimaal 250 medewerkers.